Xanî’de diyalektik (2)
“ÖZETLE, İLKLER OLSUN YA DA SONLAR
KISACA İNANLAR OLSUN YA DA İNANMAYANLAR,
HER BİRİ SANA GÖRÜNGE OLMUŞ
ONLARDA GİZLENMİŞSİN SEN DE ÖYLECE”
MİNİ YORUM:
Xanî’nin diyalektiğinde, tez/antitez bir zorunluluktur. Sevgi ve nefret birbiri için gerekliyse, iyi/kötü, aydınlık/karanlık vs. birbiri için gereklidir. Çünkü kötülük olmazsa iyi nasıl öğrenilebilinir ki; Üstelik bunlar sentezin unsurlarıdır. Bekir’in kötülüğü toplumun ateşi olduğunu Zin’in feryatların da göstermektedir. Xanî doğada, toplumda, yaşamda bu türden çelişkilerle değişir ve gelişir.C.B.