Selam aleykum kıymetli dostlarımız, en son ki yazımızda Bilecik vilayetimizin güzide âlimlerinden olan ve şanlı Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluşunda çok büyük emeği olan Şeyh Edebali Hazretlerinden bahsetmiştik. Bugün ki yazımızda nasipse bir başka vilayetimiz olan Bingöl’den Şeyh Yûsuf Harpûtî Hazretlerinden bahsetmeye çalışacağız.
Sevgili dostlar, Şeyh Yûsuf Harpûtî Hazretleri kaynakların bize aktardıklarına göre On dokuzuncu yüzyılda Anadolu'da yetişmiş olan evliyâlar arasında yer alır. Muhterem Babası Muhammed Efendidir. Neseb yani nesil yönünden Peygamber efendimize dayandığı söylenir. Kendilerine Şeyh Yûsuf Harpûtî veya Hacı Yûsuf Harpûtî diye söylendiği ve bu şekilde meşhûr olduğu belirtilir. Miladi olarak 1822 (Hicri 1238) senesinde, Osmanlılar zamânında Erzurum'a bugün ise Bingöl iline bağlı Kiğı ilçesinin Zermek (Yeldeğirmeni) köyünde doğdu. Tahsîlini Erzurum'da yapar. Zamânının usûlüne göre ilim öğrenip zâhirî ilimlerde derece sâhibi olup buna bağlı olarak da bâzı eserler yazdı. Erzurum'dan Harput'a giderek arkadaşı Mahmûd-iSâmînî ile birlikte Şeyh Ali Sebtî hazretlerinin ilim meclislerine ve sohbetlerine devâm eder. Bu sırada arkadaşları ve Harput halkı tarafından çok sevildiği için Harpûtî diye anılmaya başlandı. Tasavvufa yönelip, baba ve dedelerinin de mensûbu bulunduğu Nakşibendiyye yoluna girdi. Zâhirî ilimlerde yetiştiği gibi, tasavvuf yolunda da olgunlaştı. Hocası tarafından İslâmiyetin emir ve yasaklarını anlatmak, insanların dünyâda ve âhirette kurtuluşlarına vesîle olmakla vazîfeli olarak köyüne gönderildi. Ders halkası kurarak talebe yetiştirdi ve halka vâz ü nasihat etti. Oğlu Şeyh Hacı Muhammed Efendi, "İmam Efendi" lakabıyla meşhûr olan Osman Bedreddîn Efendi ve Şeyh AbdullahEfendi onun talebeleri arasında yer alır. Oğlu Muhammed Efendi ile hacca gitti. Hac yolculuğu esnasında da oğluna ilim öğretti. Hattâ deve üzerinde bile aylarca çölde oğluna ders okuttuğu dillere destan oldu. Oğlu Muhammed Efendiye icâzet vererek ilim öğretmek üzere Erzurum'a gönderdi. Kendileri İmâdiyel-İslâm adlı eseri yazdı. Yûsuf Harpûtî hazretlerinin İmâdiyel-İslâm adlı eserinin el yazması orijinali elde mevcuttur.
Yûsuf Harpûtî hazretlerinin, Şeyh Hacı Muhammed Efendi, Necib Efendi, Hacı Hâfız Ziyâ Bey, Mustafa Efendi adında dört oğlu vardı.
Birinci oğlu Şeyh Hacı Muhammed Efendi âlim, fazilet sâhibi bir kimseydi. Babasından ilim öğrendi. Babası gibi Nakşibendiyye yoluna intisâb etti. Babasından icâzet alarak Erzurum'a gitti ve orada ders verip talebe yetiştirdi. Birçok kerâmetleri ve üstün hâlleri görüldü.
Değerli dostlar, talebelerinden Şâfîler Câmii imâmı Murat Gözet şöyle anlattı: "Bir gün hocamızdan ders alıyorduk. Epeyce vakit geçmişti. Hepimiz de talebeliğin verdiği hava ile dersin bitmesini bekliyorduk. Hocamız Şeyh Muhammed Efendi bunu anlamış olacak ki dersi kesti ve; "Epeyce yorulduk. Sıcak bir helva olsa ne iyi olurdu." buyurdu. Bizim aklımızdan acaba canı helva mı istedi? Birimiz gidip helva yaptırsak mı? diye geçti. Bu sırada bana; "Hele evlât şu dolabı aç belki bir şeyler bulunur." buyurdu. Fırlayıp dolabın kapısını açtım bir de ne görelim; büyük bir tabak helva ve üzerinden sıcak buhar çıkıyor. Bu hâdiseye hepimiz şaşırdık. Daha sonra helvayı ortaya getirip hep birlikte yedik. Böylece hocamızın bir kerametine şâhid olduk." Yûsuf Harpûtî hazretleri 1908 (H.1326) senesinde doğum yeri olan Bingöl'ün Kığı ilçesine bağlı Zermek (Yeldeğirmeni) köyünde vefât etti. Köyünde konağının bahçesinin bir kenarında defnedildi. Bu bahçenin bir kenarında da câmi vardır. Sonradan kabrinin üzerine oğulları tarafından türbe yaptırıldı. Bugün kabri sevenleri tarafından ziyâret edilmektedir. Cenabı hak bize ve siz değerli dostlara da nasip etsin. Âmin.
Kaynaklar
1) Osmanlı Âlimleri
2) Anadolu Bilginleri
Mevlam rahmet eylesin.Amin.