Bazen bir dağ sadece bir dağ değildir. Bu söz anlamını Ağrı dağında bulur. Ağrı, kutsallıktır, özlemdir, derinliktir, sığınaktır, tarihtir, sevdadır İnsana dair ne varsa Ağrı'da onu bulabiliriz. Ağrı dağının, görmediklerimizi gören gözleri, duymak istemediklerimizi duyan kulakları, söyleyemediklerimizi söyleyen dili en önemlisi de kokusu vardır. Ağrı dağının kökleri, görülmediği yerlere kadar uzanan kadim ve güçlü köklerdir. Halkların yaşam ve umut kaynağıdır.
O Ağrı dağı ki, yüksekliğe kadar da kökü vardır yerin altında ifadesini kullanan Hrant Dink Ağrı'yı en güzel ifade eden insanlardandır.
Ağrı dağ olmanın dışında, sanata, şiire, edebiyata, sinemaya, halk ozanlarına ilham kaynağı olmuştur. Ağrı ve edebiyattan bahsedince bu toprakların en büyük yazarlarından Yaşar Kemal'in Ağrı Dağı Efsanesi kitabından bahsetmemek olmazdı.
Kitapta ki olayların büyük bölümü Ağrı dağı çevresinde, Küp Gölü kenarında ve sarayda geçiyor. Göle kuyu deniyor. Gölün dört tarafı kırmızı, keskin kayalarla çevrili. Yer yer çimenler var. Çiçeklerin renkleri alabildiğine parlak. Çobanlar sürülerini bu bölgeye getirip otlatıyor ve bir yandan Ağrı dağı türküsünü çalıyorlar. Zaman kavramından bahsedilmeyen eserde kimi zaman bahar, sonbahar gibi ifadeler kullanılıyor. Onun dışında belli bir zaman yok.
Kitap; Kır bir at Ahmet'in evinin kapısına gelir ve bir süre orda bekler. Bunun üzerine Ahmet atı kendi kısmeti olarak görür ve atı sahiplenir. Bir süre sonra atın Beyazıt Paşası Mahmut Han'a ait olduğu anlaşılır. Mahmut Han atını ister. Fakat Ahmet atı vermek istemez. Çünkü Ağrı geleneklerinde bu böyledir ve o atın haktan yadigâr olduğu düşünülür. Atı geri alamayınca Ahmet'in evine adamlarını gönderir ve bir süre sonra Ahmet'i zindana attırır. Burada Paşa'nın kızı Gülbahar ile Ahmet arasında büyük bir aşk başlar. Başta Mahmut Han olmak üzere tüm engelleri aşarlar. Roman insanların geleneklerine bağlılığını, hiçbir gücün aşk karşısında duramayacağını ve aşkın her engeli aşabileceği anlatılıyor.
Ağrı'nın edebiyat dünyasına kattığı birçok eser vardır bu eserlere en çok sahip çıkması gerekenlerinde Ağrı'nın eteklerinde yaşayanlar olduğunu düşünüyorum. Ağrı ile yaşayanların,
Onu yazan yazar ve şairlere de sahip çıkması umuduyla.
