Doğubayazıt, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle dünyada öne çıkan bir yer.
Yüzlerce yıllık geçmişi ve farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış olması, Doğubayazıt'ın yöneticilerini, tarihi yapılara sahip çıkmak için büyük bir sorumlulukla karşı karşıya bırakmaktadır. Ancak, ne yazık ki, zaman içinde bazı tarihi yapılar ihmal edilmiş, tahrip olmuş veya yok olmuştur. Bu tahrip olan ve yok olma derecesine gelen yerlerden bir tanesi de, Yeni köy Mezrası, Pıra Hamo civarında bulunan Aşe Hesen Efendi (Baydar) tarihi su değirmenidir.
Yıllarca ayakta kalan yapı koruma altına alınmadığı için tamamen yıkıldı ve yok olma üzeredir. Oysa tarihi bir yapı olan bu değirmen restore edilmeli ve koruma altına alınmalıydı.
Doğubayazıt'ta tarihi yapılara sahip çıkmanın önemi ve bu yapıları korumanın yolları üzerine düşünmek son derece önemlidir
Tarihi yapılara sahip çıkmak, kültürel mirasımızı korumak ve gelecek nesillere aktarmak için bir sorumluluktur. Tarihi yapılar, ilçemizin geçmişini yansıtan değerli eserlerdir ve bizim bu mirasa sahip çıkma görevimiz olmalıdır. Farkındalık yaratmak, kaynak sağlamak, restorasyon çalışmalarını titizlikle yürütmek ve yapıları aktif bir şekilde kullanmak, tarihi yapıları korumanın yolları arasındadır. Her bireyin ve kurumun bu konuda üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmesi, Doğubayazıt'ın tarihi mirasının gelecek kuşaklara ulaşmasını sağlayacaktır.
Tarihi Su Değirmenine yetkililer bir an evvel sahip çıkılmalı, aslına uygun olarak onarılıp koruma altına almaları gerekiyor. Bu Tarihi yapı önlem alınmadığı takdirde yıkılarak kaybolacaktır....
