Dönüşümlü su kanalı gizemi
Yıl 1959.
Doğubayazıt Atatürk İlkokulun da mezun olduğum yaz aylarıydı.
Doğubayazıt’ın bugünki Ehmedê Xanî Mahallesi Yeni Mahale,Vatan mahallesi bomboş araziydi.
Doğubayazıt Hükümet konağına bin metre mesafede çok sayıda iş makinalarının çalışıyordu.
Çocuklu işte merak ettim.İş makinaların çalıştığı alana gittim.
Meraklı gözlerle iş makinaların çalışmasını seyrettim.
Çok büyük çapta “Su kanalı” açıyorlardı.
Bu kanalın bir ucu Doğubayazıt Gülveren köyündeydi.Bir ucuda Doç.Dr.Yaşar Eryılmaz hastanesine varmıştı.
Aniden çalışmalar durduruldu.
Zaman içersinde bu kanallar kapandı.üzerlerinde yapılar yapıldı..
Azda olsa yatılı Bölge okulunu yukarısında kanal kalıntıları var.
O dönemde Dönüşümlü su kanalının yapım işine ve durdurulmasına akıl erdirememiştim.
Yıllar sonrası kafama takılan su kanalı gizemini çözdüm.
Menderes Hükkümetinde Milli Eğitim ve Başbakanlık Yardımcığı görevlerinde bulunan hemşerimiz Celal Yardımcı bu su kanalının yapılmasını sağlamıştır.
Tendürek dağında çıkan sarı su deresi Şequli(gülyüzü) köyünden çıkan su ile birleşerek sazlıktan geçerek İran’a akıyordu.
Birleşen su aynı mecrada akmalarına rağmen şequludan çıkan su daha berak ve beyaz renkliydi.Sarısu’da sarımtırak renkliydi.iki su birbirine karışmıyordu.Şequlu suyu derenin sağ tarafında,sarısu ise sol tarafında akıyordu.Asla birbirine karışmıyordu.
Rahmetli Celal yardımcı bu suların iran sınırına varış noktasında tekrar Doğubayazıt ovasına akmasını sağlamak amacıyla bu dönüşüm su kanalını yaptırmıştı.
Olasalıklı İran’ın Türkiye ile anlaşması sonucu bu dönüşümlü su kanalı projesi rafa kaldırıldı.
Şayet bu dönüşümlü su kanalı gerçekleşseydi,Doğubayazıt ovasında ziraat yeniden canlanır,buna paralel hayvancılıkta gelişirdi.
Ama olmadı.Olamadı!...
Türkiye’den İran’a akan bu su,İran Bezirgan mıntıkasında baraj yapılarak,Maku ovasını sulamaktadır.
O ova içersinde bulunan köyler gezdim geçen yaz..köyler meyve ağaçlarıyla dolu.Köylü burada Barajdan gelen su ile meyvecilik,ekim işleri uğraşmaktadır.
Öyle görülüyorki bizim su komşuya yaramış...
